Sen jest niezbędnym składnikiem zdrowia człowieka, równie ważnym jak powietrze, jedzenie i woda. Jest to proces regeneracyjny, który wpływa na niemal każdy rodzaj tkanki i system w organizmie – od mózgu po serce, od układu odpornościowego po metabolizm. Mimo jego znaczenia wiele osób zmaga się z problemami ze snem, które wpływają na jakość ich życia.

Co warto wiedzieć

Sen dzieli się na dwa typy: sen REM (szybkie ruchy gałek ocznych) i sen NREM (sen bez szybkich ruchów gałek ocznych), który obejmuje trzy fazy. Cykl tych faz zwykle powtarza się kilka razy w ciągu nocy. Sen NREM stanowi około 75% całkowitego snu i zaczyna się od przejścia od czuwania do snu, stopniowo się pogłębiając. Odegra znaczącą rolę w procesach leczenia i regeneracji. Sen REM z kolei wspiera funkcje mózgu, takie jak nauka i pamięć, i często wiąże się z marzeniami sennymi.

Potrzeba snu różni się w zależności od wieku. Dorośli generalnie potrzebują 7-9 godzin snu na noc, ale może to różnić się w zależności od indywidualnych czynników zdrowotnych i stylu życia. Dzieci i nastolatki potrzebują więcej snu, zwłaszcza że nadal rosną i się rozwijają.

Regulacja snu to przede wszystkim zadanie dla rytmu dobowego, często określanego jako wewnętrzny zegar ciała, który jest regulowany przez zewnętrzne sygnały, takie jak światło i temperatura. Zakłócenia tego systemu mogą prowadzić do poważnych problemów ze snem, takich jak bezsenność czy niedobór snu.

Korzyści z jakościowego snu

Jakościowy sen jest bezpośrednio związany z lepszymi wynikami zdrowotnymi. Znacząco wpływa na zdrowie psychiczne i fizyczne na kilka sposobów:

  1. Zdrowie fizyczne: Podczas snu organizm zajmuje się procesami naprawy i wzrostu, takimi jak wzrost mięśni, naprawa tkanek, synteza białek i uwalnianie hormonów. Odpowiednia ilość snu wykazała, że zmniejsza ryzyko rozwoju przewlekłych stanów, w tym chorób sercowo-naczyniowych, cukrzycy, otyłości i niektórych rodzajów raka.
  2. Zdrowie psychiczne: Sen w dużym stopniu wpływa na różne funkcje mózgu, w tym procesy poznawcze i regulację emocji. Pomaga oczyścić mózg z toksyn i metabolicznych odpadów, które gromadzą się w ciągu dnia. Przewlekły niedobór snu może prowadzić do zmian nastroju, lęku i depresji.
  3. Wydajność i bezpieczeństwo: Sen pomaga poprawić koncentrację, produktywność i wydajność. Brak snu osłabia te zdolności i zwiększa ryzyko błędów i wypadków w codziennym życiu, w tym prowadzenie pojazdu w stanie zmęczenia.

Dla wielu osób problemem jest wyspanie się. Może to wynikać z wielu czynników – temperatury w pokoju, spania razem/osobno, wygodnego materaca, nawet tego, w jaki sposób wypoczywamy wieczorem. Do tych rzeczy trzeba podejść poważnie, bo zdrowy i pełny sen to podstawa dobrego samopoczucia.